Blij zijn met lijden?!
Soms lees je aparte teksten over lijden in de Bijbel. ‘Aan u is de genade geschonken niet alleen in Christus te geloven, maar ook omwille van hem te lijden’, schrijft Paulus aan de Filippenzen. Hoezo noemt hij lijden genade? Petrus doet niet voor Paulus onder. ‘Hoe meer u deel hebt aan Christus’ lijden, des te meer moet u zich verheugen, en des te uitbundiger zal uw vreugde zijn wanneer zijn luister geopenbaard wordt.’ Dus … hoe groter het lijden, hoe meer reden tot blijheid?!
Lijden is een kwetsbaar thema. Als spreker wil je er voorzichtig mee omgaan in het pastorale gesprek, maar ook in je preek. Bij dit soort thema’s is het sowieso moeilijk een gemeente als geheel aan te spreken. Maar hoe ga je dan om met al het positiefs dat hier klinkt? Drie punten om rekening mee te houden.
Door dr. Myriam Klinker-De Klerck
1. Benadruk het lijden omwille van Christus
Wat zeggen Petrus en Paulus eigenlijk? Wat wilden ze bereiken bij de christenen van toen?
Belangrijk om te zien is dat deze teksten in het Nieuwe Testament vaak te maken hebben met lijden ‘omwille van Christus’. Kiezen voor Jezus hield nogal wat in. Zijn volgelingen konden minimaal rekenen op sociale uitsluiting, die zich onder meer uitte in verbaal geweld. Op dit soort situaties wordt hier gedoeld. De strijd tegen een ongeneeslijke ziekte, bijvoorbeeld, of het verlies van een kind is hier niet meteen in beeld. Bij het maken van een preek over lijden is het dus belangrijk de diversiteit van lijden in de gaten te houden, in je gemeente, maar ook in het Nieuwe Testament! Lijden is een breed begrip.
2. Denk vanuit de schaamtecultuur
Het is van belang je te verplaatsen in de schaamtecultuur waarin het evangelie werd verkondigd en de eerste christengemeenten het licht zagen. De schaamte om sociale uitsluiting brengt een heel eigen probleem met zich mee: grote druk om terug te keren naar het vroegere, ‘normale’ leven. Leven in schande valt niet mee. De druk van de directe omgeving – familie – was vaak groot.
Petrus en Paulus proberen de schaamte van deze vaak recent bekeerde christenen ‘om te keren’. Niets is wat het lijkt. Jullie schaamtevolle uitsluiting is eigenlijk een geschenk van God, want hierdoor wordt onomstotelijk duidelijk dat jullie bij Hém horen. Hij wil jullie Vader zijn, en dat is reden tot blijdschap. Het lijden dat jullie ondervinden, is niet schaamtevol, maar juist eervol. Laat het geloof in Jezus Christus niet los!
3. Preek vanuit de diepere drive van Petrus en Paulus
De oproep Christus vast te houden vormt de motivatie achter dit soort positieve uitspraken over lijden. Bij het preken over deze teksten is het dus van belang aandacht te besteden aan de schaamtecultuur en wat die met zich meebracht. Zo komen het eigenlijke probleem en daarachter de diepere drive van de apostelen scherper in beeld. Pas vandaaruit kun je vervolgens meer gericht de vraag stellen naar andere ‘gezichten’ van lijden, in het Nieuwe Testament, in onze westerse context en – daarbinnen – in je eigen gemeente.
Bron foto: Unsplash.
