Boekentips over (s)preken

Welke boeken vind ik inspirerend om te lezen?

Hierbij een lijstje met boeken die ik regelmatig aanraad.

 

Beter (s)preken (algemeen)

 

1. Berensen, A. (red.) 2016.

Predikant in de praktijk: Voorgangers over preken en preekvoorbereiding. Zoetermeer: Boekencentrum.

Negentien predikanten uit zes kerkgenootschappen delen hun ervaringen. Het helpt je reflecteren op je eigen preken.

 

2. Brown, B. 2013.

De moed van imperfectie: Laat gaan wie je denkt te moeten zijn. Amsterdam: Lev.
Als spreker vertel je iets van jezelf, zodat je hoorders zich in jou herkennen. Brené Brown bewijst dat gevoelens van imperfectie universeel zijn en zorgen voor verbinding. Vind je dit interessant? Lees dan ook de blog Not so perfect spreken van Eline Hoogenboom.

 

3. Drift, R. van der. 2016.

Fouten maken moet moed: Durf het allerbeste uit jezelf te falen. Culemborg: AnderZ.
Van fouten maken leer je. Als je perfectionistisch ingesteld bent, houd je daar niet van. De boeken van Remko van der Drift werken dan hopelijk enorm bevrijdend.

 

4. Overdorf, D. 2013.

One Year to Better Preaching: 52 exercises to Hone Your Skills. Grand Rapids: Kregel Ministry.
Je wordt niet van de ene op de andere dag een goede spreker. Het is belangrijk om te oefenen. Om veel te oefenen. Dit boek geeft een oefening voor elke week.

 

5. Pastoor, R. 2019. 

GRIP: Het geheim van slim werken. Amsterdam: New Book Collective. Een heerlijk boek om effectief je tijd in te plannen, zodat je zeker weet dat je aan voldoende preekvoorbereidingstijd toekomt.

 

6. Tigchelaar, M. 2019. 

Focus aan/uit. Amsterdam: Het Spectrum.

In mijn boek Geloofwaardig spreken beschreef ik hoe ik werk met de Pomodorotechniek om gefocust te blijven. In het boek Focus lees je nog veel meer tips hoe je je focus aan en uit kunt zetten om zowel productief als creatief te zijn. Beide belangrijk tijdens het preekproces.

 

7. Tiggelaar, B. 2018.

De Ladder: Waarom veranderen zo moeilijk is én … welke 3 stappen wel werken. Soest: Tyler Roland Press BV.
Ben Tiggelaar beschrijft op een heel eenvoudige manier hoe je je gedrag kunt veranderen: 1. Stel een doel. 2. Beschrijf je nieuwe (gedrag). 3. Zorg voor support. De Ladder helpt jou in kaart te brengen hoe jij wilt groeien in het spreken en hoe je ervoor zorgt dat je daadwerkelijk stappen gaat zetten.

 

8. Vervoorn, P.C. 2017.

Feedback in de kerk: Aansprekende ideeën om met elkaar te groeien. Utrecht: Kok.
Oefen. Oefen. Oefen. Maar als je oefent zonder feedback te vragen, houd je misschien week in, week uit dezelfde blinde vlekken. Dit boek geeft handvatten om gericht feedback te vragen.

 

9. Vervoorn, P.C. 2018.

Geloofwaardig spreken: hoe je een steengoede preek maakt. Utrecht: Kok.
In dit boek lees je over de visie op je preek en de onderzoeks-, de ontwerp- en de uitvoeringsfase.

Tip: lees de herziene editie met 100 extra bladzijden. Met veel nieuwe voorbeelden. Aan de hand van het boek maak je je eigen preek.

 

 

Homiletiek

 

Bij het vak homiletiek sta je stil bij de visie op de preek. Je leert bijvoorbeeld waarom het belangrijk is om de Bijbel te laten spreken, bij je hoorder aan te sluiten en wat dat met jou als spreker te maken heeft.

 

10. Dingemans, G.D.J. 1991.

Als hoorder onder de hoorders… : een hermeneutische homiletiek. Kampen: Kok. (Alleen nog tweedehands verkrijgbaar)
Dingemans geeft veel motivatie en aanwijzingen hoe je in je preek aansluit bij de belevingswereld van je hoorders.

 

11. Keller, T. 2016.

Preken: Geloof overbrengen in een sceptische tijd. Franeker: Uitgeverij Van Wijnen.
Tim Keller houdt met zijn boek een spiegel voor: onder meer over hoe je aansluit bij wat er leeft in de samenleving, hoe je je laat leiden door de Geest en hoe je christocentrisch preekt.

Naar aanleiding van het hoofdstuk Het aanspreken van het hart hield ik deze lezing op een studiedag van Weet wat je gelooft:

 

12. Leede, B. de en Stark, C. 2017.

Ontvouwen: Protestantse prediking in de praktijk. Zoetermeer: Boekencentrum.
Dit studieboek is niet enkel informatief, maar er is ook aandacht voor oefening, reflectie en spiritualiteit.

 

13. Long, Th. G. 2016.

The Witness of Preaching. Louisville: Westminster John Knox Press.
Een klassieker. Het is inmiddels meerdere malen herzien. Ik ken geen beter homiletisch boek dan dit boek: praktisch, inspirerend, veelzijdig en vlot geschreven.

 

14. Ruijter, C.J. de. 2013.

Horen naar de stem van God: Theologie en methode van de preek. Zoetermeer: Uitgeverij Boekencentrum.
Tijdens de training Geloofwaardig preken over ongemakkelijke teksten praten we door over een aantal hoofdstukken uit dit boek. Als je moet kiezen tussen Long (nummer 11) en deze, zou ik voor Long kiezen. Ik vind het boek van De Ruijter minder praktisch. De bijlagen zijn juist wel weer praktisch.

 

Onderzoeksfase

 

Als spreker ben je geroepen Gods goede nieuws uit te leggen. Hieronder allerlei (seculiere) boeken om je hierin te bekwamen, zodat je een preek maakt die staat als een huis. Een huis zonder fundament stort echter in. Het is daarom belangrijk je eerst bezig te houden met Bijbeluitleg.

 

15. Boekhout, J. 1998.

Verantwoord bijbelgebruik. Amsterdam: Buijten en Schipperheijn.
Het boek Geloofwaardig spreken bevat een stappenplan om de Bijbel uit te leggen. De stappen zijn gebaseerd op dit boek van John Boekhout: ontdekken, begrijpen en toepassen.

 

16. Duval, J.S. en Hays, J.D. 2005.

Grasping God’s Word: A hands-on approach to reading, interpreting, and applying the Bible. Grand Rapids: Zondervan.
Dit boek noemt dezelfde stappen als het boek hierboven. Het beeld van de interpretatiereis heeft al veel mensen geholpen: je gaat op reis van de oude stad (toen) naar de nieuwe stad (het heden). Tussen die twee steden ligt een rivier van verschillen. Het is de taak van jou als spreker om de brug te vinden van de principes.

Tip: Lees ook de blog De interpretatiereis.

 

17. Fee, G.D. en Stuart, D. 2015.

Haal meer uit de Bijbel: Ontdek de boodschap van toen voor nu. Harderwijk: Highway Media. (Dit boek is verkrijgbaar tijdens de trainingen)
Het is handig tijdens de uitleg verschillende genres te onderscheiden. In dit boek lees je over elk genre een hoofdstuk: brieven, vertellingen in het Oude Testament, Handelingen, de evangeliën, de gelijkenissen, de Thora, de Profeten, de Psalmen, wijsheid en Openbaringen.

 

18. Fokkelman, J. en Weren, W. (red.) 2003.

De Bijbel literair: Opbouw en gedachtegang van de bijbelse geschriften en hun onderlinge relaties. Zoetermeer/Kapellen: Meinema, Pelckmans.
Veertig auteurs geven achtergronden vanuit de taalkunde over de literaire en intertekstuele context.

 

19. Pawson. D. 2007.

Sleutels tot de Bijbel. Putten: Opwekkingslectuur. (Dit boek is verkrijgbaar tijdens de trainingen.)
Als je weinig theologische boeken in huis hebt, is dit een aanrader. Pawson geeft achtergrondinformatie bij elk Bijbelboek. Het sluit goed aan bij de stappen van ontdekken, begrijpen en toepassen.
Overigens raad ik altijd aan om meerdere handboeken aan te schaffen. Het is goed om boeken vanuit verschillende stromingen naast elkaar te leggen.

 

Ontwerpfase

Zodra je de kern van je preek hebt geformuleerd, denk je na over de structuur van de preek. Hoe zorg je ervoor dat je hoorders van begin tot eind aan je lippen hangen?

 

20. Anderson, C. 2016.

De TED-methode: Impactvol presenteren. Amsterdam: Maven Publishing.
Ik houd van TED-talks. Chris Anderson is dé man achter het wereldberoemde ideeën-imperium TED. Hij legt uit hoe je met de TED-principes een impactvolle presentatie geeft.

 

21. Duursma, L., Bosch, ten J. en Ligteringen, T. 2017.

Ik krijg altijd gelijk: Hoe je iedereen overtuigt. Rotterdam: Persuasive Publishing.
Preken is niet hetzelfde als iemand overtuigen. Toch zijn er raakvlakken. Dit boek staat vol met voorbeelden om mensen te overtuigen.

 

22. Gallo, C. 2016.

De kracht van Storytelling: Waarom sommige verhalen aanslaan en andere niet. Amsterdam: Uitgeverij Business Contact.
Lees minstens één boek over storytelling. In dit boek ontdek je aan de hand van de verhalen van storytellers hoe je met verhalen mensen helpt iets te onthouden en het door te vertellen.

 

23. Gallo, C. 2017.

Spreek als TED: De negen geheimen van de beste sprekers ter wereld. Amsterdam: Business Contact.
Je leest negen geheimen die te maken hebben met drie principes van een goede presentatie. Die moet emotioneel, vernieuwend en memorabel zijn.

Tip: lees ook de blog met negen redenen om je preek sterker te maken met TED-principes.

 

24. Goethem, P. van 2013.

IJs verkopen aan eskimo’s: De psychologie van overtuigen. Amsterdam: Business Contact.
Overtuigen heeft te maken met degene die overtuigt en degene die wordt overtuigd. De auteur geeft inzicht in de psychologie van het overtuigen.

 

25. Heath, C. en D. 2015.

De plakfactor: Waarom sommige ideeën aanslaan en andere niet. Amsterdam: Bruna.
Ideeën die aanslaan voldoen aan zes principes: ze zijn eenvoudig, onverwacht, concreet, geloofwaardig en ze worden met gevoel en met een verhaal gebracht. In het boek lees je hoe elk principe werkt.

 

26. Kamsteeg. H.J. 2019.

Spreken met passie: De kracht van storytelling. Amsterdam/Antwerpen: Business Contact.

Als je niet zo van lezen houdt, is dit boekje een goede optie. Het beschrijft in verhaalvorm zeven belangrijke principes om een sterk verhaal neer te zetten.

 

27. Nobbe, F. en Holwerda-Mieras, N. 2017.

Storydesign: Het geheim achter een strategisch ijzersterk verhaal. Amsterdam: Boom.
Als je (bedrijfs)presentaties geeft, is dit boek een aanrader. Het design dat de auteurs aanraden, lijkt op de IKEA-structuur. Met veel voorbeelden uit het bedrijfsleven.

 

28. Nobbe, F. en Holwerda-Mieras, N. 2012.

Speak up dear! over vrouwen, profileren en spreken. Den Haag: Academic Service.
Speciaal voor vrouwen! Lees meer over het boek in de blog Hoe je als vrouw balanceert tussen credibility en likeability.

 

29. Stanley, A.& Jones, L., 2006.

Communicating for a Change: Seven Keys to Irresistible Communication. Colorado Springs: Multnomah Books.

Aan de hand van een metafoor legt Andy Stanleyuit hoe je een preek opbouwt.

 

Uitvoeringsfase

 

30. Claassen, R. 2014.

Spreken met impact: Handboek voor effectieve (non-)verbale beïnvloeding. Houten: Spectrum.
Claassen beschrijft hoe je hersenen werken en hoe je met onder meer je gebaren en podiumgebruik je toehoorders bespeelt en beïnvloedt. Misschien rinkelen je alarmbellen omdat je niet wilt manipuleren. Terecht. Dat wil ik ook niet. En toch: ook als je niet wilt beïnvloeden, beïnvloed je. Als je het dan toch doet, kun je het beter goed doen.

Claassen schreef eerder het dikkere boek Verbaal meesterschap. Spreken met impact vind ik compacter en daardoor sterker.

 

31. Mureau, D. 2016.

Je stem als krachtbron: Overtuigen en beïnvloeden met je stem. Culemborg: AnderZ.
Train je stem aan de hand van de vele tips. Met QR-codes naar filmpjes en voorbeelden.

 

Welk boek hielp jou verder bij het (s)preken? Zet ’t hieronder. Ik ben benieuwd!

 

 

Heb je (de herziene editie van) Geloofwaardig spreken nog niet? Tip: Zorg dat je naast de verouderde versie de herziene editie in huis haalt. Met 100 extra bladzijden. Met veel nieuwe voorbeelden. Aan de hand van het boek maak je je eigen preek.

 

Ik wil Geloofwaardig spreken lezen!
 

 

 

 

Photo by Jason Wong on Unsplash.