Ze worden vaak vele honderdduizenden tot miljoenen keren bekeken. Blijkbaar spreken ze ons aan. Waar zit dat in? Sjaak Biewenga, predikant in opleiding (prio) in de NGK in Emmeloord, deed voor zijn masterscriptie onderzoek naar de bruikbaarheid van de TED-methode voor preken. Een gastblog.

Door Sjaak Biewenga

Wat maakt TED-talks zo razend populair? Het is niet het onderwerp, want een TED-talk kan werkelijk overal over gaan. Het zit in de vorm, in de manier van communiceren. Ook kerkelijk sprekers kunnen leren van de methode van de TED-talk. Daarom: negen TED-principes die je preek sterker maken.

1. Stel één idee centraal

TED-talks zijn gefocust. Er staat in elke TED-talk één kernidee centraal. Misschien is er veel meer moois dat je zou kunnen en willen vertellen … Maar: doe het niet. Beheers je, beperk je tot de kern van de zaak. Een preek heeft veel meer impact als één idee echt goed uitgewerkt is dan wanneer veel ideeën halfslachtig aan bod komen.

2. Leg jezelf een tijdslimiet op

TED-talks zijn kort, meestal maar achttien minuten. Dat is ook voldoende om één hoofdpunt uit te leggen, uit te werken en toe te passen. Leg jezelf gerust een tijdslimiet op. Dat voorkomt uitweidingen. Stel jezelf bij alles de vraag: is het echt nodig dat ik dit vertel in deze preek? Helpt dit mij om de kernboodschap over te brengen? Alles waarop je nee kunt antwoorden, mag je schrappen.

3. Breng structuur aan

Als er geen logische en duidelijke structuur in een toespraak zit, dwalen luisteraars af. Het is een veelgemaakte fout: wel leuke anekdotes en goede inzichten delen, maar geen heldere structuur hanteren. Dan zakt de preek als een pudding in elkaar en blijft er weinig tot niets van hangen. Een toehoorder herinnert zich misschien nog net die ene leuke anekdote, maar waarom vertelde de spreker die eigenlijk? Geen idee.

4. Laat jezelf zien

TED-talks zijn vaak persoonlijk van toon. Sprekers vertellen over hun passie en delen persoonlijke ervaringen. Door je kwetsbaar op te stellen maak je het voor luisteraars gemakkelijker zich ook kwetsbaar op te stellen en zich te openen voor jouw boodschap. Als prediker kun je een geloofsvoorbeeld zijn wanneer je luisteraars aan jou kunnen merken dat je zelf geraakt bent door de preek en je je eigen boodschap in de praktijk probeert te brengen.

5. Daag uit

Een preek hoeft niet makkelijk te zijn. Je komt niet in de kerk om een preek te horen die je net zo makkelijk zelf thuis had kunnen bedenken. TED-talks kunnen over de moeilijkste onderwerpen gaan, maar dat maakt ze juist zo interessant. Je wordt uitgedaagd, je leert iets nieuws, je wordt geïnspireerd. Een moeilijk en nieuw idee komt echter alleen over als het goed uitgelegd wordt. Gebruik daarvoor begrijpelijke taal en leg stap voor stap uit wat je bedoelt en waarom het voor de luisteraars belangrijk is om dit te weten.

6. Geef aandacht aan je inleiding en slot

Steek extra tijd en aandacht in de voorbereiding van je inleiding en je slot. De eerste minuten van de preek bepalen grotendeels of de luisteraars aanhaken of afhaken. Begin dus niet met nietszeggende openingszinnen. Laat je niet verleiden eerst iedereen welkom te heten en te vertellen wie jij nu eigenlijk bent, maar begin sterk, pak je publiek er direct bij, overtuig ze dat ze geen seconde van jouw preek mogen missen.

Het slot is het deel van de preek dat het beste onthouden wordt door de luisteraars. Sluit daarom in je slot aan bij het kernidee dat je wilt overbrengen. Geen losse eindjes of vergeten puntjes die nog even genoemd moeten worden, maar de kern, want die wil je in het slot benadrukken en meegeven.

7. Spreek beeldend

Verwoord je preek op zo’n manier dat de luisteraars als het ware je woorden voor zich kunnen zien en zich kunnen inleven in je verhaal. Dit kan bijvoorbeeld door concrete en herkenbare voorbeelden te geven. In TED-talks worden vaak via een beamer beelden getoond. Door het gehoor en het gezicht aan te spreken komt je boodschap sterker binnen.

8. Maak werk van je voordracht

Voor een TED-talk wordt vele uren geoefend. Het gaat niet alleen om wat je vertelt, maar ook om hoe je dat doet. Een voorgelezen of monotoon uitgesproken preek komt niet over. Wissel af in spreektempo, intonatie, volume en toonhoogte. Kijk je publiek aan, gebruik mimiek en maak ondersteunende gebaren. Oefen je preek meerdere keren hardop om de goede manier van voordragen te vinden.

9. Wees zichtbaar op het podium

De sprekers van een TED-talk staan midden op het podium. Op die manier kun je als spreker zo direct mogelijk je boodschap overbrengen op het publiek. Met een grote preekstoel of een katheder plaats je een barrière tussen jou en je luisteraars en verklein je de impact van je boodschap. Probeer daarom, indien praktisch mogelijk, gebruik te maken van een zo klein mogelijke lessenaar of zelfs uit je hoofd te spreken.

Heeft het preken volgens de TED-principes enkel voordelen? Zeker niet. Daarom schreef Sjaak ook een gastblog met vier redenen om niet te preken op de TED-manier.

Wat zie jij als voor- en nadelen? Laat het weten door hieronder je reactie te geven!

Wil je op deze manier leren (s)preken? 

Ik wil meer weten over de training

Klik op de foto om het boek te bestellen, zodat je geen enkele tip mist.